آیا می دانید که تقریبا تمامی کشورهای جهان غیر از ایران و یکی دو کشور به قانون جهانی کپی رایت پیوسته اند؟

کپی رایت نوعی حفاظت قانونی از آثار چاپ شده و چاپ نشده هنری، ادبی و علمی است. این آثار به هر صورت که عرضه شده باشند، در حالی که دارای ماهیتی قابل درک باشند- یعنی دیده،شنیده یا لمس شوند، شامل این حمایت خواهند بود. اگر این اثر یک مقاله، نمایشنامه، ترانه، کد HTML یا گرافیک کامپیوتری باشد که قابل ثبت بر کاغذ، نوار کاست، CD یا هارد درایو کامپیوتر باشد هم، شامل قانون کپی رایت میشود. قانون کپی رایت به خالق اثر اجازه میدهد تا از حقوق انحصاری تکثیر، اقتباس در شیوه بیان نو (مانند به فیلم تبدیل کردن یک رمان)، پخش و نمایش عمومی اثر استفاده کند.انحصاری به این معنا است که تنها خالق اثر، نه کسی که به نحوی به اثر دسترسی دارد، میتواند از این حقوق استفاده کند قانون کپی رایت قانونی است  که ازهنرمندان، فن آوران و نوآوران حمایت می کند تا مالکیت اثری را که خلق کرده اند در اختیار داشته باشند و از آن کسب درآمد کنند.

رفتار قانون گذار در کشور ما در خصوص حمايت از کپي رايت همواره با ترديد و احتياط توأم بوده و حتي در پيوستن به ترتيبات بين المللي براي حمايت از مالکيت هاي معنوي نيز ترديد وجود داشته است.
علاوه بر ترديدهايي که در خصوص لزوم حفظ حقوق مؤلف و مصنف وجود دارد، يکي از دغدغه هاي هميشگي کشورهاي جهان سوم اين بوده که پيوستن به نظامهاي بين المللي حمايت از کپي رايت به واسطه لزوم پرداخت مبالغ کلان بابت دريافت و خريد حق انتشار کتب، نشريات و آثار علمي و نرم افزارها، روند انتقال علم و تکنولوژي به اين کشورها را متوقف و يا دست کم کند مي سازد. البته ذکر اين نکته نيز ضروري به نظر مي رسد که در يک جامعه نرم افزاري که قانون حمايت از پديد آورندگان نرم افزار (Copy Right) رعايت نشود نمي توان به اجراي هر مقررات ديگري خوشبين بود.

حتی پای این قانون به دنیای حیوانات نیز باز شده است. در سال 2011 یک میمون با دوربین عکاسی به نام دیوید استیلر یک عکس سلفی از خود گرفت که فروش این عکس مشهور درآمد بسیاری برای استیلر به همراه داشت. سپس یک گروه حامی حقوق حیوانات از او شکایت کردند و مدعی شدند که این درآمد از متعلق به خود میمون است نه صاحب دوربین. پس از دو سال دعوای حقوقی گرچه دادگاه به نفع میمون رای نداد اما آقای استیلر موافقت کرد که یک چهارم از درآمد این عکس را برای نگهداری و رفاه این میمون هزینه کند.
نکته تاسف آور آنجاست که در حالی که حتی بزرگ ترین هنرمندان ایرانی از مزایای فوق العاده این قانون بی بهره اند این میمون از فشاری که روی دکمه روی دوربین داده، تا آخر عمر درآمد و رفاه کسب می کند!
به امید روزی که قانون کپی رایت به کشور ما راه یابد و هنرمندان ما با کمک آن برترشو ند.