موانع استارتاپ ها در ایران چیست؟

شرکت نوپا یا استارتاپ  به یک شرکت یا کسب‌وکار گفته می‌شود که معمولاً به تازگی و در نتیجهٔ کارآفرینی ایجاد شده‌است، رشد سریعی دارد، و در جهت تولید راه حلی نوآورانه و دوام‌پذیر برای رفع یک نیاز در بازار شکل گرفته‌است.

این شرکت‌ها معمولاً مبتنی بر ایده‌هایی ریسک‌پذیر هستند که مدل کسب و کارشان مشخص نیست و بازار هدفشان نیز در حد فرض است. شرکت‌های نوپا می‌توانند در هر حوزه‌ای ایجاد شوند، ولی اغلب به شرکت‌هایی گفته می‌شود که رشد سریعی دارند و در زمینه تکنولوژی فعالیت می‌کنند. شرکت‌های نوپا در دورهٔ حباب دات کام محبوب شدند.

شرکت‌های نوپا می‌توانند در هر شکلی و به هر اندازه‌ای ایجاد شوند. سرمایه‌گذارها به‌طور کلی به آن دسته از شرکت‌های نوپایی جلب می‌شوند که نسبت خطر به سود بالایی دارند و مقیاس‌پذیرتر هستند، و بنابراین هزینهٔ راه‌اندازی کمتر، ریسک زیاد و توان بالقوهٔ بالایی برای برگرداندن سرمایه دارند. معمولاً یک شرکت نوپای موفق قابلیت رشد بیشتری نسبت به یک شرکت جاافتاده دارد، یعنی می‌تواند با سرمایه‌ای کمتر، نیروی کار یا زمینهٔ رشد بیشتری نسبت به شرکت‌های قدیمی داشته باشد.

شرکت‌های نوپا برای رشد سریع خود نیاز به جذب سرمایه دارند و در این راه گزینه‌های مختلفی دارند. شرکت‌های دیگر یا افراد سرمایه‌گذار می‌توانند به شرکت‌های نوپا با تبادل پول نقد در برابر سهام کمک کنند تا فعالیت خود را شروع کنند. در عمل خیلی از شرکت‌های نوپا توسط بنیانگذارانشان سرمایه‌گذاری می‌شوند.

وظیفهٔ مهم در راه‌اندازی یک کسب‌وکار، تحقیق برای اعتبار، ارزیابی و توسعه ایده یا مفاهیم آن کسب‌وکار است. اگر ارزش یک شرکت بر اساس فناوری آن شرکت باشد، مهم است که بنیانگذاران از مالکیت معنوی ایده‌های خود حفاظت کنند.

از چالش‌های راه‌اندازی یک شرکت نوپا سرمایه، نیروی انسانی و هزینه‌های پایه مثل اجاره دفتر و منشی است؛ برخی از شرکت‌های نوپا برای کاهش این هزینه‌ها از دفتر کار مجازی استفاده می‌کنند.

 

مشکل عمده استارت‌آپ‌ها در ایران آن است که زیرساخت‌های مناسب برای پذیرش استارت‌آپ فراهم نشده است و بوروکراسی پیچیده برای گرفتن مجوزهای متعدد از دستگاه‌ها و سازمان‌های متعدد دشوار و گاهی ناممکن است.

هومن حاجی پور، معاون کسب و کار اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران مهمترین چالش پیش روی استارت‌آپ‌های ایرانی را نگاه سنتی حاکم بر مسئولان کشور می‌داند و می‌گوید: «علی رغم برخی اقدامات مفید صورت گرفته از سوی معاونت علمی ریاست جمهوری، مسئولان هنوز به یک نگاه مشترک و آینده‌نگر در ارتباط با فعالیت استارت آپ ها دست نیافته‌اند.»

رضا جمیلی، عضو کمیسیون دانش بنیان اتاق ایران می‌گوید، اگرچه ایران استارت‌آپ‌ها را به عنوان شیوه جدید اشتغالزایی پذیرفته است، «اما زیرساخت های لازم را برای کار و فعالیت آنان» فراهم نکرده است.

اجاره بیلبوردهای تبلیغاتی برای استارت‌آپ‌ها سرسام‌آور است اما اگر کسی بخواهد این هزینه را هم پرداخت کند، چون برخی حرفه‌ها به رسمیت شناخته نشدند، امکان تبلیغات رسمی هم ندارد.

دسترسی پیدا کردن به تسهیلات بانکی هم مستلزم به رسمیت شناخته شدن آن استارت‌آپ از سوی وزارت کار است.