جیمز ادوارد فرانکو  (متولد 19 آوریل 1978( 30فروردین)) بازیگر، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس، تهیه‌کننده، نویسنده ونقاش آمریکایی است. او در سال 2018 توانست برای فیلم هنرمند فاجعه جایزه بهترین بازیگر مرد فیلم موزیکال یا کمدی را از مراسم جوایز گلدن گلوب به دست آورد.

جیمز فرانکو در قسمت شرقی کالیفرنیا به دنیا آمد. مادرش شاعر، نویسنده و ویراستار است. پدرش مسئول شرکت ترابری است. آن دو با هم در دانشگاه استنفورد آشنا شدند. پدرش زمینهٔ خانوادگی پرتغالی و سوئدی و مادرش زمینهٔ روسی دارد و یهودی است. مادربزرگ پدریش نویسندهٔ کتاب‌های کودکان و مادربزرگ مادریش صاحب یک نمایشگاه نقاشی است و یک عضو فعال در سازمان ملی زنان یهودی بود. او دارای دو برادر کوچکتر از خود است.

او در ریاضی استعداد خاصی دارد و در سال ۱۹۹۶ از دبیرستان فارغ‌التحصیل شد. او در آنجا چندین نمایش اجرا کرد و همچنین دانش آموزان او را به عنوان شخصی با بهترین خنده انتخاب کردند. او سپس در دانشگاه کلمبیا، لس آنجلس به خواندن رشتهٔ زبان پرداخت ولی بعد از یک سال علی‌رغم مخالفت‌های پدر مادرش دانشگاه را ترک کرد تا بازیگری بیاموزد.

دیو فرانکو (بازیگر) برادر کوچک‌تر او است.

جیمز فرانکو در ریاضی استعداد خاصی دارد و در سال ۱۹۹۶ از دبیرستان فارغ‌التحصیل شد. او در آنجا چندین نمایش اجرا کرد و همچنین دانش آموزان او را به عنوان شخصی با بهترین خنده انتخاب کردند. او سپس در دانشگاه کلمبیا، لس آنجلس به خواندن رشتهٔ زبان پرداخت ولی بعد از یک سال علی‌رغم مخالفت‌های پدر مادرش دانشگاه را ترک کرد تا بازیگری بیاموزد.

دیو فرانکو (بازیگر) برادر کوچک‌تر او است.

جیمز فرانکو بازیگری را از اواخر سال ۱۹۹۰، با ظاهر شدن در سریال‌های کوتاه و زندهٔ تلویزیونی و فیلم‌هایی مخصوص نوجوانان، شروع کرد. در ۲۰۰۱ نقش اصلی فیلم جیمز دین را بازی کرد که باعث شد جایزهٔ بهترین بازیگر مرد فیلم‌های تلویزیونی را دریافت کند. فرانکو پس از ایفای نقش هری آزبورن در مرد عنکبوتی به شهرت جهانی رسید.

بعد از آن فیلم‌های او شامل: یک فیلم جنگی به نام یورش عظیم در سال ۲۰۰۵، فیلم حماسی و عاشقانهٔ تریستان و ایزولد در سال ۲۰۰۶، درامآناپولیس در سال ۲۰۰۶. فرانکو در ۲۰۰۸ به خاطر بازی در قطار آناناس جایزهٔ بهترین بازیگر فیلم‌های کمدی یا موزیکال را دریافت کرد. او نقشی برجسته در فیلم میلک در سال ۲۰۰۸ بازی کرد.
در ۲۰۱۰، در فیلم ۱۲۷ ساعت نقش آرون رالستون، کوه‌نوردی که مجبور می‌شود بازوی خود را قطع کند وقتی زیر یک تخته سنگ گیر می‌افتد، ایفای نقش کرد.

اوایل دوران کاری او در ۱۹۹۹ در یک سریال کوتاه تلویزیونی بازی کرد و گفت که بازی در آن بسیار لذت بخش و سازنده بود و بعدها عنوان کرد: تا قبل از بازی در این سریال خیلی از کار تلویزیونی سر درنمی‌آوردم بنابراین این مجموعه برایم مفید بود.

اولین کار جدی اش سال ۲۰۰۰ در کمدی – رمانتیک هر چی لازم باشه بود که در کنار دوست‌دختر آن موقعش، مارلا سوکولف بازی کرد. در ادامه، نقش اصلی فیلم جیمز دین را در سال ۲۰۰۱ ایفا کرد که باعث شد جایزهٔ گولدن گلوب را دریافت کند و نامزد جوایز امی نیز بشود.

۲۰۰۲ تاکنون

در سال ۲۰۰۲ در فیلم مرد عنکبوتی که بزرگترین موفقیتش تا به آن تاریخ بود، بازی کرد. او نقش هری آزبورن دوست صمیمی شخصیت اصلی را بازی کرد. البته قرار بود فرانکو شخصیت اصلی فیلم را بازی کند که در نهایت به توبی مگوایر رسید. مرد عنکبوتی یک موفقیت بزرگ بود. در هفتهٔ اول در آمریکای شمالی ۱۱۴ میلیارد تومان و در ادامه ۸۲۲ میلیارد تومان جهانی فروخت. در همان سال فرانکو در فیلم شهر کنار دریا با رابرت دنیرو همبازی شد. در ۲۰۰۸ فیلم شرکت را ارائه داد.

موفقیت در مرد عنکبوتی باعث شد در مرد عنکبوتی ۲ نیز ایفای نقش کند. این فیلم رکورد جدیدی را رقم زد. ۷۸۳ میلیارد تومان فروش جهانی باعث شد که مرد عنکبوتی ۲ دومین فیلم پرفروش در سال ۲۰۰۴ شود. سال بعد او در فیلم جنگی یورش عظیم نقش کاپیتان ارتش ایالات متحده را بازی کرد.

سال ۲۰۰۶ در فیلم آناپولیس همکاری کرد و سپس نقش قهرمان افسانه‌ای تریستان را در فیلم حماسی- عاشقانهٔ تریستان و ایزولد (فیلم) را به نمایش گذاشت. او پس از آن به تمرین خلبانی پرداخت تا گواهی نامهٔ خلبانی خصوصی اش را دریافت کند تا بتواند در پسران پرواز بازی کند. در همان سال نقش کوتاهی در مرد حصیری کنار نیکولاس کیج، کارگردانش در فیلم سونی بازی کرد.

در ۲۰۰۷ او دوباره نقش هری آزبورن را در مرد عنکبوتی ۳ ایفا کرد. بر خلاف دو مجموعهٔ قبلی این کار، مرد عنکبوتی ۳ نظرات متفاوت منتقدان را به همراه داشت ولی پرفروش‌ترین کار فرانکو با ۸۹۱ میلیارد تومان تا پایان سال ۲۰۰۸ بود. در ۲۰۰۸ او در قطار آناناس بازی کرد که نیویورک تایمز در مقاله‌ای به تحسین او پرداخت. بازی او در این فیلم باعث شد که جایزهٔ گولدن گلوب بهترین بازیگر و جایزهٔ ام تی وی بهترین اجرای کمدی را از آن خود کرد.

جیمز فرانکو در ۲۰۰۹ و ۲۰۰۸ میزبان پخش زنده شنبه شب بود. او در کنار شون پن در میلک بازی کرد. او در این فیلم نقش دوست پسر شون پن به نام هاروی میلک بود. روزنامهٔ لس آنجلس تایمز در این رابطه نوشت:او جفت هنری خوبی در این فیلم برای شون پن بود و نقش عاشقی که از زندگی سیاسی خسته شده بود را به زیبایی به نمایش گذاشت؛ و جایزهٔ بهترین بازیگر نقش مکمل را دریافت کرد.

جیمز فرانکو در ۲۰۰۹ مجموعهٔ بیمارستان عمومی و در سی سنگ نقش خودش را بازی کرد. در ۲۰۱۰ فیلم برخاستن میمون‌ها را آماده کرد و در فیلم زوزه نقش یک شاعر را بازی کرد و به خاطر بازی در ۱۲۷ ساعت که نقش یک کوهنورد را ایفا کرد، تحسین شد و نامزد جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد اسکار و گلدن گلاب شد. فیلم‌های ۲۰۱۱ او برخاستن میمون‌ها و والاحضرت (فیلم) است که در کنارناتالی پورتمن و دنی مک براید بازی می‌کند. در نوامبر ۲۰۱۰ عنوان شد که او و آن هاتاوی میزبان هشتاد و سومین جوایز اسکار هستند.

جیمز فرانکو در ۲۰۱۰ او کتاب پالو آلتو را منتشر کرد. این کتاب نظرات متفاوت منتقدان را به همراه داشت.

جیمز فرانکو حس بسیار بالایی برای تولید دارد و یک قابلیت مافوق بشری برای تمرکز. به همین علت در دانشگاه ترک تحصیل کرد و رشتهٔ زبان انگلیسی را ادامه نداد. او به خاطر این توانایی اش اجازه پیدا کرد که ۶۲ واحد در ترم بردارد در حالی که بقیه حداکثر ۱۹ واحد می‌توانستند بردارند. او به نیویورک رفت و آنجا به دانشگاه هنر رفت و در رشتهٔ نویسندگی ادامه تحصیل داد. او در ۲۰۱۰ دانشجوی دکترای دانشگاه ییل شد.

او در میان هنر به نقاشی هم علاقهٔ خاصی دارد و در دوران دبیرستان، نقاشی نیز می‌کرده. خودش می‌گوید: نقاشی در دوران دبیرستان برایم مثل یک روزنه بود و درواقع بیشتر از آن چیزی که بازی کردم، نقاشی کشیدم. نقاشی‌هایش در ۲۰۰۶ در لس آنجلس به نمایش گذاشته شد. همچنین در مرد عنکبوتی ۳ در صحنه‌ای داشت نقاشی می‌کشید.

او به عنوان نماد جنسی نیز شناخته شده و در سال ۲۰۰۹ به عنوان جذاب‌ترین مرد زنده انتخاب شد. در دسامبر ۲۰۱۰ تایمز به او لقب ” باحال‌ترین آدم دنیاً را داد.

دوست دختر های او تابحال مارلا سوكولف (١٩٩٩ تا ٢٠٠٢)، اشلی هارتمن (٢٠٠٤ تا ٢٠٠٥)، ليندسی لوهان (٢٠٠٥)، سينا ميلر (٢٠٠٦)، آنا ارايلی(٢٠٠٦ تا ٢٠١٠)، اگنس دين (٢٠١٠ تا ٢٠١١)، آماندا سيفريد (٢٠١١ تا ٢٠١٢)، اميليا كلارک (٢٠١٣)، لانا دل ری (٢٠١٤)، ارين جانسون (٢٠١٤ تا ٢٠١٧) و ايزابل پاكزاد (از ٢٠١٧) بوده اند.

منابع:

ویکیپدیا فارسی

ویکیپیدیا انگلیسی